Wat is Gesso?

Ik kan niet schilderen zonder Gesso; Gesso is mijn beste vriend als het op schilderen aankomt!

Heb je ooit een schilderij gemaakt dat gewoon niet helemaal uit de verf kwam?

Misschien leken je kleuren dof, je penseelstreken rommelig, gleed de verf niet lekker over het canvas en voelde het alsof je op schuurpapier aan het schilderen was?

Nou, ik heb het antwoord op je probleem. Het magische woord is... GESSO!

Wat is Gesso? 

Gesso is te koop in verschillende kleuren: wit, zwart en transparante (doorzichtige) gesso. Je kunt de gesso zelf een kleur geven door er acrylverf doorheen te mengen. Transparante gesso wordt  gebruikt wanneer je de originele kleur van de ondergrond wilt behouden, bijvoorbeeld als je over een collage wilt schilderen, terwijl je toch profiteert van de voordelen van gesso.

Hoe Gebruik je Gesso?

Gesso is heel makkelijk in gebruik, je smeert het er gewoon op! Hier zijn enkele ondergronden waarop je gesso kunt gebruiken:

Papier: Papier is fantastisch voor tekenen, maar voor schilderen? Niet zo goed. Het zuigt verf op als een dorstige kameel. Gesso zorgt ervoor dat je verf bovenop blijft zitten, waardoor je levendige kleuren en scherpe lijnen krijgt. Voor elke soort verf, of het nu acrylverf, olieverf of gouache is, kun je het beste papier gebruiken dat daarvoor geschikt is want elk medium vereist een specifiek soort ondergrond. Toch kun je met gesso ook dunner papier beter geschikt maken om op te schilderen. In mijn YouTube-video’s zie je hoe ik schilder in een schetsboek met 170-grams papier. Door eerst een laagje gesso aan te brengen is het papier, ondanks dat het niet heel dik is, prima om op te schilderen!

Gesso aanbrengen op papier: Pak een brede kwast of een roller, en smeer een dunne laag gesso over je papier. Laat het drogen. Op papier is een dunne laag gesso binnen een kwartier droog. Voor de echte perfectionisten: breng nog een laag aan en schuur het lichtjes voor een superglad resultaat.

Canvas: Veel canvassen worden al geprepareerd verkocht, maar geloof me, een extra laag gesso doet wonderen. Het maakt je canvas gladder, zorgt voor een betere verfhechting en maakt je schilderproces zoveel makkelijker.

Gesso op canvas aanbrengen: Net als bij papier, gebruik je een kwast of roller. Smeer een gelijkmatige laag gesso uit, laat het drogen, en schuur het lichtjes. Herhaal indien nodig.

Hout: Hout heeft karakter en textuur, maar kan verf op een onvoorspelbare manier absorberen. Gesso maakt het houtoppervlak glad en zorgt voor een betere verfhechting.

Gesso aanbrengen op hout: Schuur het hout eerst om eventuele splinters te verwijderen. Breng een laag gesso aan, laat het drogen en schuur lichtjes. Herhaal voor een perfect gladde ondergrond.

Een foambrush (kwast met schuimrubber) is handig om Gesso op papier aan te brengen.

Een vel bakpapier leg ik onder de pagina zodat de Gesso niet op de rest van het schetsboek kan komen. 

De Voordelen van Gesso

Waarom zou je deze extra stap zetten?

Hier zijn de voordelen van gesso:

• Superieure hechting: Gesso zorgt ervoor dat je verf blijft plakken als kauwgom onder je schoen. Het maakt je kunstwerk duurzamer en voorkomt dat je schilderij na verloop van tijd vervaagt of afbladdert.
• Verminderde absorptie: Zonder gesso zuigen oppervlakken zoals papier en canvas je verf op, waardoor je met doffe kleuren en een ongelijkmatige afwerking blijft zitten. Gesso beschermt je verf en houdt de kleuren levendig.
• Soepeler schilderen: Wie wil er niet een zijdezachte, gladde ondergrond om op te schilderen? Gesso maakt dat mogelijk. Breng het aan, schuur licht tussen de lagen, en je hebt een oppervlak waar je penseel soepel overheen glijdt.
• Bescherming van de ondergrond: Gesso beschermt je ondergrond tegen de zuren en chemicaliën in de verf. Dit betekent dat je kunstwerk langer meegaat en er langer mooi uitziet!
• Minder verf nodig: Door eerst gesso op je ondergrond aan te brengen hoef je minder verf te gebruiken, omdat de ondergrond gladder is en de verf niet in het materiaal trekt; hierdoor heb je veel minder verf nodig dan op een ongeprepareerde ondergrond.
• Tape beschadigt het papier niet: Als je op papier werkt en je wilt een witte rand rondom je schildering dan plak je de rand af met tape. Tape is ook handig als je rechte strakke lijnen wilt schilderen. Als je geen Gesso gebruikt is er kans dat het papier beschadigd als je het tape verwijdert.  Breng je eerst een laag Gesso op het papier aan, dan heb je daar geen last meer van, vooral als je Sensitive Tape of Washi Tape gebruikt. (Op de pagina schildermaterialen staan links naar het tape wat ik gebruik)

Tips voor het Gebruik van Gesso

Aanbrengen: Gebruik een brede kwast of een roller om een dunne, gelijkmatige laag gesso aan te brengen. Werk in één richting voor een egaal oppervlak. Laat het goed drogen.

Schuren: Na het drogen, schuur de eerste laag lichtjes met fijn schuurpapier (korrel 220 of fijner) om de ondergrond zo glad mogelijk te maken.

Herhalen: Voor een nog gladder oppervlak, breng meerdere lagen gesso aan, schuur licht tussen elke laag en zorg ervoor dat elke laag helemaal droog is voordat je de volgende aanbrengt. (Op canvas of hout zijn twee of meer lagen aan te raden, op papier breng ik meestal maar 1 laag aan.)

Wat is de beste Gesso?

Met gesso kun je niet alleen je ondergrond voorbereiden, maar je kunt het ook op andere manieren gebruiken:

Gesso mengen met acrylverf: Als je witte gesso mengt met acrylverf, krijg je een matte, krijtachtige verf die heel goed dekt. Met witte gesso kun je dus makkelijk matte pasteltinten mengen.

Structuur aanbrengen: Gesso met een dikke samenstelling kan ook gebruikt worden om structuur aan te brengen op de met een paletmes of sjablonen.

Opnieuw beginnen op doek of hout: Als je een schilderij met acrylverf hebt gemaakt en je bent niet tevreden, of je wilt een geschilderd doek opnieuw gebruiken, kun je de ondergrond weer egaal maken door er een paar lagen gesso op te doen. Als je acrylschilderij al een vernislaag heeft, of als de verf structuur heeft, probeer dit dan eerst te verwijderen met fijn schuurpapier. (Dit geldt niet voor olieverf schilderijen)

Wat is het verschil tussen Gesso en Acrylverf?

Gesso is een primer die ervoor zorgt dat de ondergrond niet te veel verf opzuigt.

Het werkt net als een grondverf/primer die je aanbrengt voordat je je (kale) voordeur of kozijn schildert. Eerst grondverf en daarna pas de kleur. Zo werkt het ook met gesso en acrylverf: eerst gesso, en als dit droog is, dan schilder je de kleuren met acrylverf.